از امنیت سوژه مبنا تا جامعه شناسی جنبش های اجتماعی - طراحی وبسایت

به گزارش طراحی وبسایت: سلمان صادقی زاده مترجم، پژوهشگر و استادیار پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کتاب های امنیت سوژه ­مبنا و جامعه­ شناسی جنبش ­های اجتماعی را برای مطالعه در ایام نوروز پیشنهاد داد و نوشت: من برای مطالعه نوروزی دو کتاب با عنوان­ های امنیت سوژه­ مبنا و جامعه­ شناسی جنبش­ های اجتماعی را پیشنهاد می ­کنم. در ادامه می کوشم در بیانی کوتاه ابتدا کتاب امنیت سوژه­مبنا و سپس جامعه ­شناسی جنبش­ های اجتماعی را معرفی کنم.امنیت سوژه­ مبنا؛ کتابی که فهم جدیدی از امنیت را ارائه می ­کند

امنیت سوژه­ مبنا اثری تالیفی است که نگارش آن را در امسال به خاتمه رساندم و در پاییز 1401 به انتشار رسید. نقطه عزیمت نگارش این کتاب آسیب ­شناسی از فهم رایج از امنیت است. متأسفانه در ایران امروز فهم رسمی و رایج از امنیت، یک فهم سخت، سلبی و بازدارنده است تا جایی که این فهم می تواند در آخرین تحلیل به یک مسئله ضدامنیتی بدل گردد. یعنی به جای آنکه نهادهای امنیتی فراوری کننده امنیت باشند و آرامش روانی شهروندان را تأمین کنند، خود به نهادهایی ضدامنیتی بدل شوند و آرامش روانی شهروندان را سلب کنند و از این مسیر با ایجاد خلل در فرایندهای نوآوری اجتماعی موجب انسداد در تحرک اجتماعی شوند.

امنیت سوژه­ مبنا نظریه ­ای نو از امنیت است که برای نخستین بار در حوزه مطالعات امنیت طرح و ارائه می ­گردد و نه فقط از حیث محتوا و صورت بندی نظری که از حیث رهیافت و روش نیز تلاشی نوین به شمار می ­رود. بر پایه این نظریه تعریف امنیت عبارت است از: امنیتی­-سازی ظرفیت سوژگی انسانی و کنشگری اجتماعی به نحوی که تحقق بعد وجودی فرد به غایت امر امنیتی بدل گردد و تضمین پیش ­شرط­ های نهادی به­ منظور توسعه و تعمیق سوژگی تعیین­ کننده ماهیت و عملکرد سازوبرگ­ های امنیتی باشد.

نظریه­ های کلاسیک امنیت دولت را همزمان کارفرما و کارگزار امنیت می ­دانند اما در نظریه امنیت سوژه­ مبنا دولت به مقام کارگزاری امنیت محدود می­ گردد و به جای وضع خودمختارانه یا خودسرانه سیاست­ های امنیتی عمدتا به راهبردهای عمل کند که جامعه مدنی به آن دیکته نموده است. در این رهیافتِ امنیتی، پاسداری از حقوق فرد در جهت تحقق ظرفیت­ های وجودی­ و کنشگری خلاق به متن مفهوم امنیت وارد می ­گردد. به کوتاه ­سخن می­ توان گفت، بنا بر نظریه امنیت سوژه­ مبنا زیربنایی­ ترین تهدید امنیتی تضییع حقوق بنیادین بشری و تحدید آزادی­ های اساسی به شمار می ­رود.

جامعه شناسی جنبش ­های اجتماعی؛ کتابی که با رویکرد جامعه­ شناسی سیاسی به آنالیز جنبش­ های اجتماعی می ­پردازد

جامعه ­شناسی جنبش­ های اجتماعی اثری ترجمه­ ای است از آلن تورن که ترجمه آن را در امسال و با همکاری حسن ناصرخاکی به خاتمه رساندم و در نیمه سال 1401 انتشار یافت. در مقام شرح اصول اساسی این کتاب باید گفت: در سراسر تاریخ جوامع بشری تنشی بنیادین میان دو عنصر نظم و تغییر دیده می­ گردد. نظم، عنصری است که در کالبد جوامع تجسم می­ یابد و تغییر عنصری است که در سوژگی کنشگران اجتماعی پنهان است و می ­توان آنرا روح جوامع بشری دانست. جنبش ­های اجتماعی نمودی از این روح آزادی ­بخشند.

جنبش­ های اجتماعی نه در پی ساختن آرمانشهر بلکه در پی ویران کردن ستم ­شهر هستند؛ جوامع امروزی به خوبی دریافته ­اند که بزرگترین تهدید پیش روی انسانیت، چیزی نیست جز استبداد سیاسی و دولت توتالیتر. ازهمین ­رو جنبش­ های اجتماعی با هدف دفاع از دموکراسی و حقوق بنیادین بشر شکل می­ گیرند و راهبرد کانونی آنها مقاومت در برابر تمامی اشکال سلطه است. این جنبش ­ها بسته به زمینه و زمانه خود اشکال مختلفی پیدا می ­کنند که اثر حاضر می­ کوشد با رویکرد جامعه­ شناسی سیاسی به آنالیز آنها بپردازد.